Czym jest Contracting i co ma wspólnego z branżą Automotive?
W ostatnim artykule mieliśmy okazję przestawić jak od strony praktycznej wygląda uruchomienie nowego projektu przez Kontraktora INKATOM (Inżynier kontraktowego).
Dzisiaj chcielibyśmy pokazać Wam czym jest Contracting i dlaczego jest modelem łatwo adaptującym się do potrzeb branży motoryzacyjnej.
Upraszczając rzeczywistość teorii i biznesu można uznać, że Contracting jest odmianą Outsourcingu, czyli pewnej strategii zarządzania, którą organizacje przyjmują, aby radzić sobie z dynamiką i zmianami zachodzącymi w ich środowisku. Outsourcing jako forma współpracy między podmiotami pozwala na oddanie pewnych procesów i prac na zewnątrz do realizacji innemu podmiotowi lub organizacji, która zrobi to w sposób po prostu bardziej efektywny. Czynnikiem, który z kolei definiuje charakter stosowanego Outsourcingu, w tym przypadku Outsourcingu personalnego (Contractingu) jest podmiot. Contracting realizuje taki model, w którym podmiotem, źródłem zasobów jest pracownik, który to decyduje się najczęściej na zmianę formy zatrudnienia i wybór nietypowej, elastycznej umowy, np. zlecenie, o pracę tymczasową lub innowacyjnej jak samozatrudnienie i świadczenie pracy dla innych podmiotów. Najczęściej, w praktyce biznesu oraz na rynku pracy staje się on niezależnym przedsiębiorcą, świadczącym usługi w oparciu o przepisy Kodeksu cywilnego: występuje w roli zleceniobiorcy, freelancera. Pracownik kontraktowy może być także stale i standardowo zatrudniony w jednej organizacji i podlegać procesom wyoutsourcowania przez swojego pracodawcę.
Samo kontraktowanie pracy polega na tym, że organizacja zleca mu część zadań lub projekt do realizacji. Zachowana jest przy tym elastyczność miejsca, czasu, sposobu działania i niezależności działania. Zlecony projekt, w zależności od jego specyfiki, oczekiwań klienta zlecającego, branży i kompetencji kontraktora, może przybrać formę:
- kontraktową – gdzie wyoutsourcowany pracownik prowadzi nadzór i kontrolę nad realizacją danego projektu lub
- typowo wykonawczą, w której realizuje zadania, cele, wynikające z danej umowy.
Powodami, dla których organizacje decydują się na wybór outsourcingu personalnego i jego odmiany są najczęściej potrzeba podporządkowania się zachodzącym zmianom środowiskowym oraz potrzeba unowocześnienia swoich systemów zarządzania, organizacji pracy, a tym samym jej dopasowania do aktualnej sytuacji. W samej formie Contractingu upatruje się dużego potencjału względem atrakcyjności na rynku pracy i atrakcyjności tej formy dla świadczących tę usługę osób – w tej formie nazywanych, wykonawcami, kontraktorami, konsultantami. Realizują oni w praktyce koncepcję employability, po polsku „atrakcyjności zatrudnieniowej” (o czym opowiem w kolejnych częściach moich publikacji). Uelastycznienie w zakresie wykorzystania pracy kontraktowej wpływa na pozytywnie na organizacje w zakresie zmniejszenia podstawowego wymiaru kosztów stałych dla organizacji – wymaganych określoną normą godzin i zastąpienie umową na realizację danego zadania, w sposób dowolny, w zakresie zarówno i czasu, jak i miejsca oraz stopnia kontroli. Pozwala firmom z branży produkcyjnej realizować indywidualny dla siebie sposób zorganizowania pracy, w taki sposób, aby ww. cele zwiększonej konkurencyjności i optymalizacji struktury zatrudnienia, kosztów oraz wzrostu innowacyjności mogły być osiągnięte. Na gruncie badań głównymi czynnikami, które będą pozytywnie wpływać na wybór przez organizacje Contractingu jest rozwój technologii, nowych, światowych trendów oraz postępująca globalizacja.
Contracting w ostatnich dekadach przybierał na znaczeniu zarówno w teorii, ale i w praktyce w ujęciu światowym. Szczególną formą globalnego Contractingu jest zorganizowanie produkcji w firmach produkcyjnych z branży Automotive, realizujących kontrakty w ramach elastycznej strategii integracji pionowej w gospodarce.
Outsourcing w oparciu o realizowane kontrakty, zwany kontraktowym, jest szczególnie widoczny w branży motoryzacyjnej, gdzie poszczególne ogniwa łańcucha dostaw stanowią osobne organizacje z własnymi procesami podstawowymi i zakresem łańcucha wartości*, który to różnicuje zakres kluczowych a pobocznych, zlecanych na zewnątrz procesów.
Stąd takie obszary, działalności jak projektowanie, konstrukcja, obsługa logistyczna i zakupowa, projekty związane z poprawą, jakości produktu i optymalizacjami są często oddawane na zewnątrz do realizacji. Ponadto, do zadań takich należą: projekty specjalne, kontraktowe jak audytowanie dostawców, odbiory produkcyjne, wsparcie w uruchomieniach lub transferach nowych linii, przy nowych projektach i inwestycjach. W branży motoryzacyjnej jest to szczególnie widoczne, gdyż jej ogólne funkcjonowanie zdeterminowane jest globalną strategią zarządzania, nastawioną na osiąganie kosztów wymiernych, większej efektywności, lepszej jakości czy niższych kosztów procesów pobocznych. W światowym układzie sił oraz przyjętych standardach sektor ten tworzy specyficzny model zarzadzania kontraktowego – zarządzania dostawcami w ramach łańcucha zbudowany z kilku warstw, tzw. Tier-ów. Przyporządkowanie określonej firmy produkcyjnej do określonej warstwy jest zależne od stopnia zaawansowania procesów wytwórczych, głębokości przetworzenia, profilu produkcyjnego w takim układzie: na szczycie łańcucha dostaw znajduje się organizacja zajmująca się najczęściej konstrukcją, montażem i docelowo sprzedażą gotowych pojazdów, tzw. OEM, który zakupuje produkty i usługi od dostawców znajdujących się na dalszych poziomach. Im wyżej organizacja zaklasyfikowana jest w łańcuchu, tym bardziej zaawansowane przetwórczo komponenty dostarcza. W tym modelu firma produkcyjna będąca zaklasyfikowana do konkretnej warstwy jest jednocześnie firmą outsourcingową, działającą w oparciu o pracę kontraktową; jest dostawcą, ale i klientem dla firm będących niżej lub wyżej w łańcuchu dostaw.
Jest to swoistego rodzaju integracja związana z tym, na którym etapie łańcucha pojawia się wytworzenie wartości głównej.
Taki układ sił pozwala w sposób kontraktowy odpowiednio zarządzać dostawami; pozwala firmom na wyspecjalizowanie się w danych procesach; optymalizuje koszty wytworzenia (wyprodukowania pojazdu), pozwala na dywersyfikację źródeł zaopatrzenia; przekłada się na tzw. efekt skali na poziomie wytwórczym i sprzedażowym.
Jedną z głównych funkcji, które pełni jest funkcja regulacyjna w ramach określonego, międzynarodowego standardu, zapewnia samodzielność zakupowo-dostawczą w branży,
gdyż np. dostawca sklasyfikowany jako Tier1, znając wymagania klienta końcowego może dostarczać swoje produkty do niego, ale także do wielu innych producentów oryginalnego wyposażenia jednocześnie, w skali nie tylko lokalnej, ale i globalnej. Obecnie kompetencje firm produkcyjnych z branży motoryzacyjnej skupione są głównie na właściwym zarządzaniu siecią podległych dostawców i poddostawców, szczególnie z uwagi na coraz bardziej zmieniające się środowisko i otoczenie zewnętrzne. Nowe, światowe trendy m.in. takie jak elektromobilność, pojazdy samojezdne, ale i nowe instytucje prawa, nowe organizacje pojawiające się w łańcuchu zmieniają kształt obecnej struktury dostaw. Ma to potwierdzenie także na poziomie teoretycznym i naukowym, gdzie międzynarodowe instytucje branżowe prowadzą badania i modelują przyszłe scenariusze rozkładu sił w branży. Scenariusze prezentują także zupełnie nowe modele zorganizowania łańcucha dostaw w tej branży. Elastyczne połączenia, relacje między ogniwami łańcucha nie są już tylko zorganizowane wertykalnie, gdzie dostawca rzędu drugiego dostarcza tylko do firmy będącej Tier1, ale stają się bardziej złożone, wielosieciowe, wielowarstwowe często nachodzą na siebie i multiplikują na wielu poziomach. Scenariusze te prezentują także nowe modele współpracy, informują o pojawieniu się nowych graczy w sektorze, którzy do dzisiaj byli obecni na arenie międzynarodowej, ale w zupełnie innych formach. Przykładem mogą być firmy usługowe w branży oferujące usługę przewozu jako serwis która aktywnie wkracza w rozwiązania produktowe implementowane w nowoczesnych samochodach; podmioty regulujące kwestie komunikacyjne dla pojazdów samojezdnych;
nowe modele organizacji wspierające polityki zatrudnienia na rynku pracy czy organizacje wynajmujące kadrę inżynieryjną na projekty. Dynamika zmian w sektorze motoryzacyjnym także w Polsce generuje potrzebę uelastycznienia systemów zarządzania w organizacjach, w tym zarządzania polityką personalną i zatrudnienia. Tempo i kierunek zmian w branży przekłada się także na potrzeby i profile kompetencyjne organizacji oraz politykę zatrudnienia. Stąd Contracting jako sposób zorganizowania pracy w branży również pod wpływem zmian ulega modyfikacjom, celem spełnienia roli, której miał służyć.
O tym, w jakim kierunku następuje rozwój Contractingu w branży motoryzacyjnej w Polsce; jak wykorzystanie tej formy współpracy wspiera organizacje w adaptacji do w/w zachodzących zmian oraz jakie korzyści dla zakładów produkcyjnych przynosi posiadanie inżyniera kontraktora w swoich strukturach przedstawię w kolejnych wpisach.
Autor: Iga Bagińska-Kuśnierz